Ruby, açık kaynak kodlu, nesne yönelimli bir programlama dilidir. 1995 yılında Yukihiro “Matz” Matsumoto tarafından geliştirilen Ruby, dinamik ve yüksek seviyeli bir dildir. Ruby, çeşitli alanlarda kullanılan birçok popüler web uygulamasının altında yatan programlama dilidir. Ayrıca Ruby on Rails framework’ünün de temelini oluşturur. Bu makalede, Ruby programlama dilini Linux üzerinde kullanarak öğrenmeye başlayabilirsiniz.
Ruby Kurulumu
Öncelikle, Ruby’yi Linux işletim sisteminize yüklemeniz gerekmektedir. Ruby’nin Linux için birçok dağıtımı mevcuttur. Bunlardan bazıları Ubuntu, Debian, Fedora, CentOS, ve Arch Linux’dur.
Ruby’yi yüklemek için, terminale aşağıdaki komutu yazarak Ruby’nin kurulu olup olmadığını kontrol edebilirsiniz:
ruby -v
Bu komut, sisteminizde Ruby kurulu ise sürüm numarasını görüntüler. Eğer Ruby kurulu değilse, aşağıdaki komutu kullanarak yükleyebilirsiniz:
sudo apt-get install ruby
Bu komut, Ubuntu ve Debian tabanlı dağıtımlarda Ruby’nin en son sürümünü yükler. Farklı bir dağıtım kullanıyorsanız, lütfen uygun kurulum komutlarını kullanın.
Ruby Öğrenmek
Ruby, okunması ve yazılması kolay bir dildir. Ruby’de kod blokları süslü parantezlerle ({}) değil, bir anahtar kelime olan “end” ile belirtilir. Ayrıca, noktalı virgül kullanmadan kod yazabilirsiniz.
Basit bir “Merhaba Dünya” programı şöyle yazılabilir:
puts "Merhaba Dünya"
Bu program, “Merhaba Dünya” ifadesini ekrana yazdıracaktır. “puts” komutu, ekrana yazdırmak için kullanılır.
Ruby’de değişkenlerin tanımlanması oldukça basittir. Değişkenler, başına @ veya $ işareti konularak tanımlanabilir. Bunlar sırasıyla instance variable ve global variable olarak adlandırılır.
isim = "Ahmet"
puts isim
Bu program, “isim” değişkenine “Ahmet” değerini atar ve ekrana yazdırır.
Ruby’de koşullu ifadeler, “if”, “elsif” ve “else” anahtar kelimeleri kullanılarak yazılır. Örneğin, aşağıdaki kod bloğu, kullanıcının yaşına göre “Ehliyet alabilir” veya “Ehliyet alamaz” mesajı verir:
yas = 18
if yas >= 18
puts "Ehliyet alabilirsiniz."
else
puts "Ehliyet alamazsınız."
end
Bu program, “yas” değişkenine 18 değerini atar ve “if” koşulu ile kontrol eder. Eğer yaş, 18 veya daha büyükse “Ehliyet alabilirsiniz.” mesajını, aksi takdirde “Ehliyet alamazsınız.” mesajını ekrana yazdırır.
Ruby’de döngüler, “while” ve “for” anahtar kelimeleri ile oluşturulabilir. “while” döngüsü, belirli bir koşul doğru olduğu sürece çalışır. Örneğin, aşağıdaki program, 0’dan 9’a kadar olan sayıları ekrana yazdıracaktır:
i = 0
while i < 10 do
puts i
i += 1
end
Bu program, “i” değişkenine 0 değerini atar ve “while” döngüsü, “i” değişkeni 10’dan küçük olduğu sürece çalışır. Her döngüde “i” değişkeni bir artırılır ve sonuç olarak 0’dan 9’a kadar olan sayılar ekrana yazdırılır.
“For” döngüsü, belirli bir aralıkta veya bir dizi üzerinde çalışır. Örneğin, aşağıdaki program, 1’den 5’e kadar olan sayıları ekrana yazdıracaktır:
for i in 1..5 do
puts i
end
Bu program, “i” değişkenini 1’den 5’e kadar olan sayılarla doldurur ve her döngüde “i” değişkeni ekrana yazdırılır.
Ruby’de fonksiyonlar, “def” anahtar kelimesi ile tanımlanır. Fonksiyonlar, belirli bir işlevi yerine getiren kod bloklarıdır. Örneğin, aşağıdaki program, “topla” adlı bir fonksiyon tanımlar ve 2 sayıyı toplar:
def topla(sayi1, sayi2)
sonuc = sayi1 + sayi2
return sonuc
end
puts topla(3, 5)
Bu program, “topla” adlı bir fonksiyon tanımlar ve “sayi1” ve “sayi2” adlı iki parametre alır. Fonksiyon, bu iki sayıyı toplar ve “sonuc” değişkenine atar. Fonksiyon sonucu, “return” anahtar kelimesi ile döndürülür. Program, “topla” fonksiyonunu çağırır ve 3 ve 5 sayılarını toplar. Sonuç, ekrana yazdırılır.
Sonuç
Bu makalede, Ruby programlama dili hakkında genel bir giriş yaptık ve bazı temel özelliklerini ele aldık. Ancak Ruby, bu kadarla sınırlı değildir. Daha birçok özellik ve kavramı içermektedir.
Ruby, dinamik bir programlama dilidir ve nesne yönelimli programlama paradigması üzerine kuruludur. Bu özellikleri sayesinde, Ruby ile hızlı ve kolay bir şekilde karmaşık uygulamalar yazabilirsiniz. Ruby, ayrıca zengin bir standart kütüphane içermektedir ve bu kütüphane sayesinde birçok işlevi kolayca gerçekleştirebilirsiniz.
Ruby’nin bir diğer özelliği de kodun okunabilirliğidir. Ruby, dil tasarımı açısından çok açık ve okunması kolaydır. Bu özellikleri sayesinde, Ruby ile yazılan kodlar genellikle daha az hata içermekte ve daha kolay bakım yapılabilir.
Ruby’nin bir diğer güçlü yönü, web uygulamaları geliştirme konusunda kullanım kolaylığıdır. Ruby on Rails adlı bir web uygulama çatısı, Ruby ile web uygulamaları geliştirmeyi çok daha kolay hale getirir. Ruby on Rails, belirli bir programlama modeli ve mimarisi takip ederek, hızlı ve güvenli web uygulamaları geliştirmeyi mümkün kılar.
Sonuç olarak, Ruby, kolay okunabilirliği, zengin bir kütüphane desteği, nesne yönelimli programlama paradigması, web uygulamaları geliştirme kolaylığı gibi özellikleriyle modern bir programlama dilidir. Ruby’nin bu özellikleri, onu yazılım geliştirme alanında oldukça popüler hale getirmiştir. Eğer yazılım geliştirme ile ilgileniyorsanız, Ruby’yi öğrenmek size büyük avantajlar sağlayabilir.
